Turismo para todos - ferðavinna fyri øll

mars 11, 2015

Tíðargrein í Dimmalætting, mars 2015

Ongantíð fyrr hava smáu oyggjarnar í Atlantshavinum verið so spennandi sum nú. Sólarmyrkingin dregur túsundtals ferðafólk, og útlendsku fjølmiðlarisarnir eggja ferðafólki at koma til Føroyar, tí oyggjarnar eru serstakliga serstakar. Á ferð í bý og bygd stjelur mánin við manglandi atkomu tó ofta ljósið frá sólini. Tosað verður nógv um at fáa bestu atkomu at síggja náttúrufenomenið í mars, men fyri nøkur hava oyggjarnar avmarkaða atkomu.

Paraolympiski býurin
3. september í ‘92 gingu føroyingar stoltir við Merkinum inn á olympiska leikvøllin Montjuic við 65.000 áskoðarum og fleiri milliónum sjónvarpshyggjarum. Bercelona var tá vertur fyri paraolympisku leikunum, og hevur býurin seinastu 23 árini veruliga raðfest atkomu við ynski um, at býurin skal gerst atkomuligasti býur í heiminum. 

Í dag kann Barcelona breggja sær av, at hann er væl á veg. Tvær ferðir hevur Barcelona verið í finaluni um at vinna heiðurin hjá europeiska samveldinum “Access City Awards”. Soleiðis verður kappast um at gerast atkomuligast í heiminum. Hetta tekur langa tíð og miðvíst arbeiði. 

Turismo para todos
Hóast sólin skein á føroysku ítróttarfólkini, sum fingu góð úrslit á paraolympisku leikunum í Barcelona, so eru vit enn ikki við í kappingini um at vera atkomuligasta land í heiminum. 

Verkætlanin “Turismo para todos”, merkir ferðavinna fyri øll. Maria-José Ania, sum arbeiðir fyri “Barcelona Access” sigur, at ferðavinna fyri øll, ella atkomulig ferðavinna, fær rætta pláss sítt, tá ið fólk tilvitað gerast varug við javnrættindi fyri øll at ferðast og njóta frítíð teirra. Býurin arbeiðir alla tíðina við at betra um tilboðini til ferðafólk, sum bera breki, serliga innan gisting og matstovur. Privata vinnan er noydd til at síggja, at ferðafólk, ið bera brek, er ein bólkur við stórum tilfeingi, og at tað er neyðugt, at teimum verður víst størri umhugsni.

Atkoma í breiðastu merking
Atkoma er jú ikki bara gáttir, lyftir, trappur ella atkoma inn í bygningar, men eisini atkoma fram at ymiskum umhvørvi, ferðamøguleikar, upplýsing og samskifti, kunningartøkni, samskiftistøkni og skipanir, og aðrir hentleikar og tænastur, sum tøkar eru og verða veittar almenningi, bæði á bygd og í bý. 

Lívið í gerandisdegnum er ein heild, og tí er altíð neyðugt at síggja atkomu sum eina heild, tí í heildini skulu tørvirnir verða møttir. Grund fyri hesum er vanligt vit og skil og eisini grein 9 í ST sáttmálanum, sum vísir á týdningin, at fólk, ið bera brek, kunnu liva sjálvstøðugt og sjálvbjargið í øllum lívsins viðurskiftum.

Í Føroyum tekur mánin enn nakað av sólargreislunum, tí okkum tørvar eina umfatandi skipan, sum tryggjar fólki, ið bera brek, javnbjóðis møguleikar fyri atkomu til hentleikar, tíðindi og tænastur – eina samlaða ætlan við ítøkiligum málum, tíðarætlan, fíggjarætlan, revsitiltøkum og eftirmeting.

Sólargeislar, sum tó vinna
Tó er rætt at síggja teir sólargeislarnar, sum avgjørt hita. Teir eru t.d. nýggja byggireglugerðin um atkomu til bygningar, sum hevur verið til hoyringar, Spískamarið verður tekstað, játtan er á fíggjarlógini á kr. 400.000 til ein skrivitulk, ítøkiligar ætlanir at víðka um miðnámstilboð til næmingar við serligum tørvi, Tann góða tilgongdin, handlar, skrivstovur og matstovur, sum byrja at síggja týdning í atkomu og nýggja parkeringskortið, ið kann brúkast uttanlands.. 

Fylgjarakortið, sum kom í gildi 1. januar, gevur  føroyingum, sum ikki kunnu fara til tiltøk ella út at ferðast einsamallir, møguleika at koma út at uppliva. Hetta eru lívgevandi sólargeislar, ið verma gerandisdagin við frælsi at ferðast og uppliva.

Føroyingar og ferðafólk
Tá ið tosa verður um atkomuligar Føroyar, merkir tað sjálvandi fyrst og fremst, at sólin fer at skína á føroyingar, sum fáa ein frælsari gerandisdag, men ferðafólk kunnu tá eisini njóta sólina. Tí er ikki løgið, at tengja hesi saman. 

Mótsatt sólarmyrking, so kunnu vit ikki bara bíða til sólin aftur fer at skína, men hetta krevur miðvíst arbeiðið fyrst og fremst at fremja atkomu á øllum økjum, og síðani er lykilin løtt atkomulig leiðbeining. Fólk mugu vita hvat, og hvussu, og leiðbeiningin skal hjálpa og leiðbeina ferðandi at leggja ferðina til rættis grundað á, hvørji tilboð eru, og verða bjóðað fólki við ymiskum avbjóðingum.

Eisini hevur týdning, at víst verður á, hvørjir hentleikar og annað viðkomandi er á staðnum, sum t.d. til tey við førarahundi, um upplýsing við blindskrift ella ljóðbandi, um teleslyngur ella teknmálstulkar á staðnum, ymiksar rundsýningar og so framvegis. Hetta eigur at fevna um listasøvn, gripasøvn, ferðir í hagan, ferðasambandi við bussi og báti, ferðir úti í náttúruni, tónleikatiltøk, svimjihallir, matstovur, og hvat tað kann vera.

Brekøkið er fleirtáttað og kann verða bólkað í fimm:

  • Atkoma fyri tey, sum eru blind og sjónveik
  • Atkoma fyri tey, sum eru deyv og tunghoyrd
  • Atkoma fyri tey í koyristóli og tey, við avmarkaðum førleika
  • Atkoma við fylgjara fyri tey í koyristóli og tey, við avmarkaðum førleika
  • Atkoma fyri tey, sum hava menningartarn
     

Tørvirnir eru ymiskir, og tí er tað neyðugt, at tey, sum arbeiða við ferðavinnu, politiska skipanin og vanligi føroyingurin síggja hetta og menna tilboðini samsvarandi.

Hugburður og stoltleiki
Maria-José Ania, frá “Barcelona Access”, sigur víðari, at tað er týdningarmikil viðurkenning av arbeiði teirra at vera við í finaluni í “Access City Awards”. Politiska skipanin hevur saman við okkum verið við at bróta møguligu múrarnar og at økja um atkomu í øllum býnum. 

Eisini leggur hon dent á, at Barcelona hevur ikki útferðir, sum eru sniðgivnar til ferðafólk, ið bera brek, men allar almennar ferðir í býnum við ferðaleiðara eru atkomuligar, so øll kunnu vera við. T.d. eru skipaðir gongutúrar, sum eru 100 % atkomuligir, og ferðaleiðarar eru útbúnir í at leiðbeina og/ella fylgjast við ferðandi við ymiskum brekum.

Flestu søvn og forvitnislig støð bjóða tilrættalagdar rundsýningar til ferðafólk við likamligum ella sálarligum breki. Eisini er møguligt at fáa skræddaraseymaðar rundsýningar ígjøgnum virkir, sum hava lagt seg serliga eftir atkomu. Sjálvsagt er eisini møguleiki fyri at ferðast í býnum á egnari hond, og tá merkja fólk serliga væl, hvussu góður og lættur býurin er at ferðast í fyri øll.

Føroyar eru ferðamál við avmarkaðari atkomu
Sjálvandi hava vit nógv at læra, men tað merkir ikki, at vit altíð skulu gera sum onnur. Tað hevur týdning at menna og víðka um atkomu á ein sjálvstøðugan hátt, har landsmyndugleikar, kommunur, kunnungarstovur, so allir føroyingar hugsa “Turismo para todos”, ferðavinna fyri øll. 

Vit kunnu her sjálvi flyta mánan, havandi í huga løtumyndina hjá Hans Andriasi Djurhuus, ið gleðist um hitan frá sólini og alt tað, ið livir og andar, og síðani í álvara taka til okkum orðini: Týn ei tað lív, sum sólin veingir gav!

Seinastu tíðindi

Vælferð í einum óstøðugum heimi

mars 27, 2024

Ivamál í lógaruppskotinum um fosturtøku

mars 20, 2024

Tað er sum havi eg tveir føðingardagar

mars 8, 2024

Fosturtøka vegna brek er mismunur

februar 9, 2024